Compañeira de viaxe

A cerámica é a compañeira de viaxe das escavacións arqueolóxicas nos castros da Idade do Ferro, os grandes contedores de material da Prehistoria galega. Un axioma que en Baroña, malia ter sido aberto nunha extensión descomunal, cúmprese á perfección.

Agora, nestes días de novembro, estamos intervindo nunha das cabanas que García Paz escavou en 1933, posteriormente consolidada por Calo na década dos 80 coa súa metodoloxía habitual: recrecemento dos muros á vista con fiadas de seguridade trabadas con cemento. Un método xa obsoleto, pero que fixo fortuna por aquelas datas. Ademais da recuperación do aspecto orixinal desta gran estrutura oval, abrindo incluso a porta tapiada polos propios entullos da casa derrubada, a reescavación deparou sorpresas non esperadas, como sempre pasa en arqueoloxía. A fundamental foi que aproximadamente un terzo do espacio interior estaba practicamente intacto. Con seguridade, García Paz limitouse a seguir muros para descubrir a planta desta gran cabana e logo Calo únicamente consolidou os muros visibles. E apareceu o que tiña que aparecer: niveis de ocupación e unha gran cantidade de material arqueolóxico, nomeadamente aquela "enormidá de cerámica" da que falaban os ultreyas noieses que visitaron a Punta do Castro en 1933.

Despois de tantos anos, non me podo negar e sigo sendo un arqueólogo de entusiasmo fácil. Pero comprobar que o Castro de Baroña aínda ten cousas que ofrecer ao coñecemento da nebulosa Idade do Ferro do Noroeste emociona a calquera.

Na imaxe de arriba, a man do Champi, un auxiliar de arqueoloxía que escava a paletín como os anxos e ten unha habilidade especial para detectar buratos de poste, sostén gran parte da boca fragmentada dun recipiente de labio retraído tipo Vigo. Un modelo de vasilla que fixo furor nas fases avanzadas do Castrexo das Rías Baixas. Como en Baroña todo é orixinal, e ten un aquel que afasta doutros castros da contorna (como as grandes casas ovaladas ou as fortificacións, que semellan propias dos oppida galos), as incisións do reforzo no borde desenvolven un fermoso friso en aspas.

Tito Concheiro