Baroña 2012: Os Homes, os Feitos, as Verbas

 Agora que estás aquí, invítoche a baixar á Punta do Castro e a deambular polas agras de Orellán, pola Area Longa e a praia do Coído. Podes, si queres, ollar o solpor dende o Agro do Noivaso ou trabucarte de camiño na furca da Cruz. Pero non temas, é imposible perderse. O gran arroás está aló abaixo, pousado nos coios da Polbeira, ollando ao mar bravío, como si tivera nostalxia dun mundo que se foi. Achégate. Deixa que os salseiros empapen de humidade unha costra dura e impenetrable, e trátao ben, coa devoción que merece un coloso que leva milleiros de séculos deitado nun sono só aparente. ¿Está vivo?. Achégate máis, ata o bordo dos valos de pedra co que os homes cercaron o seu corpo xigantesco. Se atendes ben, podes escoitar un bruar xordo e constante. Fala. ¿E sabes a razón?. Porque aínda, logo de tanto tempo, ten moitas, moitas cousas que contar.

Se a arqueoloxía é algo máis que unha disciplina encaixoada nas soidades dos artefactos e as arquitecturas, o mesmo pasa cos xacementos. E o Castro de Baroña, ou sinxelamente Baroña, como xa é coñecido este asentamento prodixioso logo de que a ciencia mesmo chegara a canibalizar o topónimo da propia parroquia (unha das máis fermosas e suxestivas do concello do Son) o exemplifica mellor que ningún outro. Este blog, que se insire no Plan de Difusión do Proxecto de Consolidación para a súa Posta en Valor do Castro de Baroña, ten como obxectivo reflectir a riqueza e transversalidade dun xacemento arqueolóxico polisémico e singular. Pode parecer chocante, pero nun blog feito por arqueólogos non só falaremos de arqueoloxía. Terán un protagonismo indiscutible as fases de actuación deste 2012, presentando datos inéditos que trocan absolutamente a imaxe e interpretación do xacemento, o que xustifica contundentemente a necesidade que tiña este castro fosilizado pola arqueoloxía clásica dunha intervención arqueolóxica decidida e feita con criterios contemporáneos. Pero tamén daremos acollida ás persoas que fenderon antes que nós a pel do gran arroás, dende o abrente da arqueoloxía científica ata as intervencións máis recentes. Estarán aquí a etnografía, as fotos antigas e evocadoras, os veciños de Baroña,  a cidade asulagada, os arqueólogos clásicos e non tan clásicos, as agras e as minas de estaño, o coñecemento científico e ata as experiencias persoais das persoas que aman este lugar marabilloso. En definitiva, lembrando aquela encantadora columna da vella revista Nós, pasarán por aquí “Os Homes, os Feitos e as Verbas”, todos aqueles que fixeron do Castro de Baroña un mito da cultura galega contemporánea.

Só nos resta dicir que, aínda que este punto de encontro nace vinculado a un proxecto concreto de natureza arqueolóxica, a nosa aposta é levalo máis aló. Unha vez que os arqueólogos pousemos capachos e paletíns, tamén esperamos seguir aquí, convosco e con Baroña, por moito tempo.

Tito Concheiro